Αλήθειες και μύθος γύρω από την HPV λοίμωξη
Αλήθειες και μύθος γύρω από την HPV λοίμωξη, τα κονδυλώματα και του εμβόλιο του καρκίνου τραχηλου της μήτρας
Ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων HPV έχει αποδειχθεί ότι συνήθως, αλλά όχι πάντοτε, είναι σεξουαλικώς μεταδιδόμενος και περισσότερο από το 80% των σεξουαλικά ενεργών γυναικών έχει έρθει κάποια στιγμή σε επαφή μαζί του.
Υπάρχουν πολλά είδη και μεταλλάξεις του ιού, ίσως άνω των 200 αλλά μόνο 120 γονότυποι έχουν μελετηθεί επαρκώς. Οι συνηθέστεροι τύποι είναι περίπου 40 και προσβάλλουν τους βλεννογόνους του γεννητικού συστήματος αλλά και τον πρωκτό, το στοματοφάρυγγα και το δέρμα.
Τι προκαλούν συνήθως?
Οι ιοί αυτοί προκαλούν κονδυλώματα, μυρμηγκιές, θηλώματα αλλά και σοβαρότερες καταστάσεις όπως είναι οι ενδοεπιθηλιακές αλλοιώσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε καρκινογένεση, συνήθως του τραχήλου μήτρας αλλά και του αιδοίου ή του κόλπου σπανιότερα.
Όλες όσες μολύνονται θα πάθουν καρκίνο τραχήλου μήτρας?
Όχι βέβαια. Μόνο ένα ποσοστό πολύ λιγότερο από το 1% (ίσως να προσεγγίζει ακόμη και το 1 στις χίλιες) όσων γυναικών έχουν μολυνθεί θα πάθει καρκίνο τραχήλου μήτρας και βέβαια εφόσον δεν αντιμετωπισθεί η προκαρκινική βλάβη που πάντα προηγείται.
Βέβαια, αξίζει να σημειωθεί ότι από όσες γυναίκες έπαθαν καρκίνο τραχήλου μήτρας, το 99.7% είχε μολυνθεί από τον HPV όπως και μεγάλο ποσοστό όσων έχουν καρκίνο κόλπου, αιδοίου, πρωκτού αλλά και στοματοφάρυγγα.
Η σημασία της ανακάλυψης του ιού έδωσε σε αυτόν που τον απομόνωσε στο εργαστήριο, τον δρα ZUR HAUSEN το βραβείο NOBEL.
Η καρκινογένεση συνδέεται πιο πολύ με την επίμονη πολύχρονη παρουσία του ιού και την αναπαραγωγή του μέσα στα κύτταρα του τραχήλου και όχι με την απλή μόλυνση που πολλές φορές εξαφανίζεται χωρίς θεραπεία (αυτοκάθαρση).
Πως θα καταλάβει μια γυναίκα ότι έχει μολυνθεί και ποιες κινδυνεύουν περισσότερο?
Υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις που η ίδια η γυναίκα θα παρατηρήσει κονδυλώματα ή μυρμηγκιές στα γεννητικά όργανα ή το δέρμα της, αλλά τις περισσότερες φορές η μόλυνση δεν γίνεται αντιληπτή παρά μόνο από το τεστ Παπανικολάου που πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο.
Μόλις η γυναίκα αντιληφθεί κάτι τέτοιο ή υπάρχει παθολογικό παπ τεστ, θα πρέπει να οδηγηθεί σε γυναικολόγο εξειδικευμένο στην παθολογία τραχήλου, κόλπου, ο οποίος με ειδικές εξετάσεις (κολποσκόπηση, HPV PCR, βιοψία κλπ) θα θέσει τη διάγνωση της βλάβης που μπορεί να υπάρχει. Όλος αυτός ο έλεγχος είναι διαθέσιμος στο ιατρείο μας.
Η πλέον επικίνδυνη ηλικία τραχηλικής καρκινογένεσης, είναι μεταξύ 25 και 40 ετών.
Υπάρχουν περισσότερο και λιγότερο επικίνδυνοι ιοί?
Υπάρχουν ιοί που έχουν μεγάλη πιθανότητα να προκαλέσουν τραχηλική αλλά και άλλου είδους καρκινογένεση όπως τα ογκογόνα HIGH RISK στελέχη 16,18,31,33,35,39,45,51,52,58,59,68,73,82 και άλλοι που έχουν μικρότερη όπως τα LOW RISK στελέχη 6,11 που προκαλούν συνήθως τα κονδυλώματα.
Οι ιοί 16 και 18 είναι οι πλέον συνηθισμένοι και επικίνδυνοι.
Ο τύπος 16 και 18 είναι οι πλέον συνηθισμένοι και επικίνδυνοι. Ο τύπος 16 προκαλεί καρκίνωμα από το πλακώδες επιθήλιο του τραχήλου και η συχνότητα του σαν διηθητική νόσος έχει μειωθεί στις μέρες μας και ο 18 καρκίνο από το αδενικό επιθήλιο, που είναι και αρκετά ύπουλο, πιο δύσκολο στη διάγνωση και η συχνότητα του αυξάνει στις μέρες μας.
Εκείνο όμως που έχει σημασία, είναι ότι για την θεραπεία δεν λαμβάνουμε υπόψη τόσο την επικινδυνότητα του ιού, όσο την βαρύτητα της βλάβης που έχει προκληθεί.
Πόσο διάστημα μετά την μόλυνση εκδηλώνεται η βλάβη?
Συνήθως οι υπερπλαστικές και ήπιες δυσπλαστικές βλάβες αναπτύσσονται έως 9 μήνες μετά την πρωτομόλυνση. Οι δυσπλαστικές (ενδοεπιθηλιακές) βλάβες είναι πρόδρομες μορφές καρκονογένεσης και χαρακτηρίζονται σαν δυσπλασίες πρώτου, δεύτερου ή τρίτου βαθμού (CIN1-LGSIL και CIN2-HGSIL, CIN3-HGSIL).
Για να αναπτυχθεί όμως καρκίνος, γνωρίζουμε ότι απαιτείται η λοίμωξη από τον ιό να είναι επίμονη για χρόνια και όχι παροδική που συνήθως είναι και χωρίς κίνδυνο.
Το μεγαλύτερο ποσοστό από τις πρώτο βαθμού βλάβες υποχωρούν αυτόματα και χωρίς θεραπεία, αλλά χρειάζονται παρακολούθηση.
Συνήθως οι βαρειές δυσπλασίες CIN3 οδηγούν, όχι πάντοτε όμως, σε διηθητικό καρκίνο σε ποσοστό 30% περίπου.
Τι είδους θεραπεία εφαρμόζεται?
Στην κονδυλωμάτωση εφαρμόζονται φαρμακευτικές τοπικά αλλά και άλλες ειδικές θεραπείες τοπικά όπως, LASER, κρυοπηξία, θερμοκαυτηρίαση κλπ. Στις ήπιες δυσπλαστικές βλάβες ακολουθείται παρακολούθηση και συντηρητική αντιμετώπιση.
Στις βαρειές δυσπλαστικές βλάβες (HGSIL) ακολουθείται συνήθως θεραπεία με LASER/LLETZ/LEEP και οι θεραπείες αυτές πρέπει να εφαρμόζονται από εξειδικευμένους στην κολποσκόπηση και παθολογία τραχήλου γυναικολόγους, διότι κάποιες από αυτές μπορεί να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στη γονιμότητα, με την έννοια την αύξηση των ποσοστών προωρότητας στους τοκετούς.
Διακοπή του καπνίσματος, κάποιες βιταμίνες και προβιοτικά αλλά και η καλή άμυνα του οργανισμού συμβάλλει στην υποχώρηση των ήδη υφιστάμενων βλαβών.
Εκείνο που είναι σημαντικό να γίνει αντιληπτό, είναι ότι θεραπεύουμε μόνο την βλάβη που δημιουργείται και όχι την μόλυνση από τον ιό, που προς το παρόν δεν θεραπεύεται, αν και υπάρχουν κάποια αντιικά φάρμακα αλλά με φτωχά αποτελέσματα.
Υπάρχουν μέτρα προστασίας?
Το προφυλακτικό προστατεύει σε ποσοστό 90% περίπου για τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, αλλά παρέχει μέτρια σχετικά προστασία όσον αφορά στην μετάδοση του ιού HPV. Σε περίπτωση που έχει ήδη γίνει θεραπεία προστατεύει από τις υποτροπές. Γενικά συνιστάται η χρήση του όπως και η τήρηση των κανόνων υγιεινής (όχι χρήση κοινών εσωρούχων, πετσετών κλπ.).
Τι γίνεται όμως με τους άντρες ερωτικούς συντρόφους?
Όσοι έχουν εμφανή κονδυλώματα πρέπει να θεραπεύονται με τις γνωστές μεθόδους, ενώ οι υπόλοιποι υπάρχει πιθανότητα έως 75% να είναι μολυσμένοι, εφόσον είναι και η σύντροφος τους. Όμως η πιθανότητα να προσβληθεί κάποιος άντρας από δυσπλασία ή καρκίνο πέους είναι πολύ μικρή.
Υπάρχει εμβόλιο κατά του καρκίνου του τραχήλου μήτρας?
Έχουν εγκριθεί, κυκλοφορήσει και χορηγούνται από τα ασφαλιστικά ταμεία, στην Ελλάδα τα εμβόλια πρόληψης κατά των ιών HPV το ένα κατά των τύπων 6,11,16,18 και το άλλο κατά των τύπων 16,18 που θα προστατεύσουν, στο μέλλον τις μικρές που θα εμβολιασθούν σήμερα. Μπορεί να χορηγηθεί σε ηλικίες 12 έως 26 ετών. Χορηγείται όμως και σε μεγαλύτερες ηλικίες κάτω από τις προϋποθέσεις που θα συζητήσουμε.
Τα εμβόλια αυτά χορηγούνται σε 3 δόσεις, έχουν ελάχιστες σοβαρές παρενέργειες και έχουν λάβει έγκριση κυκλοφορίας από τους επίσημους οργανισμούς φαρμάκων της Ευρώπης και Η.Π.Α.
Το εμβόλιο δε φαίνεται να προστατεύει όσες έχουν ήδη μολυνθεί και νοσούν από πάθηση που σχετίζεται με την παρουσία αυτών των ιών, αλλά γίνονται δοκιμές για θεραπευτικό εμβόλιο.
Υπάρχει προβληματισμός για το αν θα χορηγηθεί το εμβόλιο σε όσες είχαν νοσήσει με δυσπλαστική βλάβη που οφείλεται στο HPV, θεραπεύτηκαν και δεν ανιχνεύεται πλέον ιός ή σε όσες έχουν μολυνθεί από άλλα (εκτός των 6,11,16,18) στελέχη ιού.
Η τακτική παρακολούθηση, σε συνδυασμό με τις σύγχρονες θεραπευτικές μεθόδους αλλά και το εμβόλιο, που αφορά κυρίως την επόμενη γενιά, δίνει την αισιοδοξία να πιστεύουμε ότι θα μειωθούν δραστικότατα οι θάνατοι από καρκίνο τραχήλου μήτρας, που σήμερα προσβάλλει περίπου 25.000 γυναίκες κάθε χρόνο, μόνο στην Ευρώπη.
Εκείνο όμως που πρέπει να κρατήσετε στο μυαλό σας είναι ότι παρά τις όποιες εξελίξεις στον τομέα της πρόληψης αλλά και της θεραπείας του καρκίνου μήτρας, δεν πρέπει ποτέ να αφήσουμε, ειδικά στις ηλικίες άνω των 25, τον ετήσιο γυναικολογικό έλεγχο που περιλαμβάνει τεστ Παπανικολάου και πιθανόν κολποσκόπηση ή άλλες ειδικότερες εξετάσεις.
Πρέπει να γνωρίζετε ότι ένα ποσοστό 10% από τα παπ τεστ είναι παθολογικά και 1 στα χίλια θα δείξει κακοήθη νεοπλασία. Είναι παραδεκτό διεθνώς, ότι η γυναίκα με δυσπλαστική βλάβη τραχήλου μήτρας, έστω και αν θεραπεύτηκε, έχει 5πλάσιο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου τραχήλου μήτρας τα επόμενα 20 χρόνια.
Ο ετήσιος αυτός έλεγχος έχει σώσει εκατομμύρια γυναίκες μέχρι σήμερα.
